Yemyeşil doğal alanları, kozmopolit yapısı ve çalkantılı tarihi ile Saraybosna, günümüzde keşfedilmeye değer oldukça popüler bir şehirdir. Ziyaretçilere şehri yerel bir perspektiften görme şansı veren bu yazımız, Saraybosna’nın meşhur çarşısını, görkemli dini yapılarını, manzarasına doyum olmayan Sarı Tabyasını, Tarihi Latin Köprüsünü, Umut Tünelini ve daha nicelerini içermektedir. O zaman haydi buyurun başlayalım…
Başçarşı (Baščaršija)
Bosna-Hersek’in başkenti Saraybosna’nın merkezinde yer alan ve 15 ila 16. yüzyıllar arasında kurulmuş olan Başçarşı (Baščaršija), günümüzde şehrin tarihi ve turistik noktası olarak bilinen meşhur Osmanlı çarşısıdır.
Konum itibariyle popüler noktalara yürüme mesafesinde olan Başçarşı, sınırları içerisinde barındırdığı camiler, hanlar, hamamlar, çeşmeler, imarethaneler, Katolik ve Ortodoks kiliseleri, sinagoglar, restoranlar, kafeler, hediyelik eşya dükkanları, antikacılar ve kahvehaneler ile şehrin en hareketli bölgesidir.
Sebil (Sebilj)
Tasarımında İstanbul’daki çeşmelerin model alındığı ikonik yapı, 1753 yılında inşa ettirilmiştir. Kentin en önemli simgelerinden biri olan Sebil, günümüzde genellikle buluşma noktası olarak kullanılmaktadır.
Morica Han (Morića Han)
Hediyelik eşya ve el yapımı kilim satan dükkânlar ile çeşitli kafelerin yer aldığı Morica Han, 1551 yılında inşa edilmiştir. Bir anda 300 yolcu ve 70 at alabilecek kapasiteye sahip olan bu tarihi yapı günümüzdeki halini 1697’deki bir yangından sonra gerçekleştirilen yenileme çalışmaları sonucunda almıştır.
Osmanlı gezgini Evliya Çelebi, 1659’da Saraybosna’ya yaptığı ziyarette bu meşhur Han’da bulunmuş ve kendisinden “Hadži-Bešir’in Hanı” olarak bahsetmiştir. Çünkü Hadži-Bešir zamanında Han’ın ev sahibi imiş.
Gazi Hüsrev Bey Medresesi (Gazi Husrev-begova medresa)
İran kökenli Osmanlı mimarı Acem Ali tarafından tasarlanan bu yapı 8 Ocak 1537’de Gazi Hüsrev Bey tarafından kurulmuştur. Boşnaklar, Arnavutlar, Araplar ve Türkler gibi çeşitli etnik kökenlerden binlerce genç zamanında bu okulda eğitim görmüştür.
Açıldığı ilk günden günümüze kadarki süreçte eğitimin hiçbir zaman aksamadığı medrese, ilk dönemlerinde zengin bir kütüphaneye sahipmiş. Tarihi ve sanatsal özellikleri nedeniyle günümüzde oldukça dikkat çeken bu yapı görülmesi gereken popüler noktalardan biridir.
Gazi Hüsrev Bey Camii (Gazi Husrev-begova džamija)
Osmanlı mimarisinin bir örneği olan bu etkileyici yapı, Bosna Sancak Beyi Gazi Hüsrev Bey tarafından 1531 yılında Mimar Sinan’a inşa ettirilmiştir.
Not
- Sancak: Osmanlı mülkî teşkîlâtında vilâyet ile kazâ arasında yer alan ve bir mutasarrıf tarafından yönetilen idari bölüm.
- Sancak Beyi: Osmanlı mülkî teşkîlâtında bir sancağı yöneten sorumlu kimse, mutasarrıf.
- Gazi Hüsrev Bey: Padişah I. Süleyman devrinde Bosna’da uzun süre görev yapan sancak beyi. Babası Boşnak annesi Türk olup, annesi tarafından Sultan II. Bayezid’in torunudur.
Svrzo’nun Evi (Svrzina kuća)
Svrzo’nun Evi, Osmanlı İmparatorluğu’nun bölgeyi yönettiği zaman kurulan tarihi bir yapıdır. 1960’larda müzeye dönüştürülerek ziyarete açılmış olan bu yapı, 18. ve 19. yüzyıllarda tipik bir Osmanlı ailesinin evinin nasıl görünebileceği konusunda bilgi vermektedir.
Sarı Tabya (Žuta Tabija)
Saraybosna’da 18. yüzyılda inşa edilen savunma kalesinin bir parçası olan Sarı Tabya, günümüzde Saraybosna’nın yukarıdan görülebileceği panoramik bir nokta olması nedeniyle oldukça popüler.
Hünkâr Camii (Careva džamija)
Üsküp ve Bosna uç beyi olarak görev yapmış olan Osmanlı uç beyi İshakoğlu İsa Bey tarafından 1457’de inşa ettirilen tarihi camii.
Not
- Uç Beyi: Anadolu’daki Türk devletlerinde, uç denen sınır boylarında eyalet ve sancaklardaki kuvvetlerin başı durumunda olan kimse.
- Sancak: Osmanlı mülkî teşkîlâtında vilâyet ile kazâ arasında yer alan ve bir mutasarrıf tarafından yönetilen idari bölüm.
Latin Köprüsü (Latinska ćuprija)
Miljacka Nehri üzerinde bulunan ve 1541 yılında inşa edilen köprü, 1791’de meydana gelen sel felaketinde ağır hasar aldığından dolayı daha sonra tekrar inşa edilmiş ve günümüzdeki halini almıştır.
1914’te Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Veliahdı Franz Ferdinand ve eşi Prenses Sophie bir Sırp Milliyetçisi olan Gavrilo Princip tarafından suikasta uğramıştır. Bu olay 1.Dünya Savaşı’nın çıkmasına sebep olmuştur. Bu olayda olay yeri ise bu Latin Köprüsü’dür. Bu nedenle köprü günümüzde turistler tarafından yoğun ilgi görmektedir.
At Meydanı (At Mejdan)
Zamanında köle ticareti, idam cezaları, at satışı ve yarışları için kullanılmış olan bu ünlü meydan, günümüzde yemyeşil ağaçların gölgesinde dinlenebileceğiniz en ideal noktadır.
Saraybosna Katedrali (Katedrala Srca Isusova)
İç kısmında yer alan süslemeler ve heykeller nedeniyle yıl içerisinde birçok ziyaretçi ağırlayan yapı 1889 yılında Mimar Jasip Vancaš tarafindan Neo-Gotik mimariye sadık kalınarak inşa edilmiştir. Günümüzde Bosna-Hersek’in en büyük katedralidir.
Ferhadiye Caddesi (Ferhadija)
16.yy’da kullanılmaya başlanan 525 metre uzunluğundaki bu cadde, günümüzde kafeleri, restoranları, barları ve alışveriş dükkânları ile özellikle hafta sonları oldukça canlı ve hareketlidir.
Sonsuz Ateş (Vječna vatra)
Mimar Juraj Neidhardt tarafından tasarlanan bu anıt, II. Dünya Savaşı nedeniyle vefat edenlerin anısına yapılmış ve 6 Nisan 1946’da ziyarete açılmıştır.
Ali Paşa Camii (Alipašina džamija)
Budin Beylerbeyi Hadım Ali Paşa tarafından 1560-1561 yılları arasında yaptırılmıştır.
Bosna-Hersek Ulusal Müzesi (Zemaljski muzej Bosne i Hercegovine)
Arkeoloji, Etnoloji, Doğa Tarihi ve Kütüphane olarak dört farklı kategoriye ayrılan Bosna-Hersek Ulusal Müzesi, ülkenin eğitim seviyesini yükseltmek ve tarihi-kültürel değerlere sahip çıkmak amacıyla 1888 yılında inşa edilmiştir.
İspanya’dan sürülen Seferad Yahudi’si bir ailenin Bosna’ya götürdüğü “Saraybosna Haggadah”ı olarak bilinen ve Yahudiler için kutsal önem taşıyan el yazması müzenin en önemli eserlerinden birisidir. Tezhip sanatıyla süslenen ve Yahudi Hamursuz Bayramı’nda Seder Yemeği sırasında okunan bu kitap, kutsal metinlerden ve Haham yazılarından oluşmaktadır.
Not
- Tezhip: Yazma kitaplar, levhalar, murakkalar üzerine ezilerek fırçayla sürülecek hâle getirilmiş olan altının ve çeşitli renklerin kullanılmasıyla gerçekleştirilen süsleme sanatı.
- Hamursuz Bayramı: Bir Yahudi bayramı ve festivalidir. Mısır’da kölelikten kurtarılan Antik İsraillilerin göç hikâyesini anar. Bayramın adının tam olarak nereden geldiği üzerine tartışmalar olmasına rağmen genelde inanılan hikâye; Firavun İsraillileri özgür bıraktığında, İsraillilerin Mısır’ı ekmek hamurunun mayalanmasını beklemeden terk ettikleridir. Bunu anmak adına, Hamursuz Bayramı boyunca mayasız ekmek yenir. Bayram bu nedenle “Mayasız ekmek yeme Festivali” olarak adlandırılır. Matza ise hamursuz bayramının sembolüdür.
- Seder: Hamursuz Bayramı’nın ilk gecesi (İsrail dışındaki toplumlarda ilk iki gece) yenilen özel akşam yemeğidir. Masada bayramın önemini vurgulamak için en iyi yemek ve gümüş takımları bulunur. Bu yemek esnasında, Mısır’dan göç hikâyesi anlatılır. Anlatım esnasında, dört bardak şarap tüketilir.
- Haham: Yahudi din adamı.
Milli Kütüphane (Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine)
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu zamanında 1896 yılında belediye binası olarak kullanılmaya başlanmış olan 3 katlı bu yapı, 1949’de kütüphaneye dönüştürülerek halkın kullanımına açılmıştır.
Yapı, I. Dünya Savaşının çıkmasına neden olan suikasttan hemen önce Franz Ferdinand’ı ağırlamış olması ve 1992 Bosna Savaşı zamanında Sırpların gerçekleştirdiği saldırılar neticesinde zarar almış olması nedeniyle günümüzde birçok turist tarafından tarihi bir nokta olarak görülmektedir.
Umut Tüneli (Tunel Spasa)
Bosna halkının günde 8 saat çalışarak 4 ay 4 günde tamamladığı 800 metrelik bu tünel 1993 yılında açılmıştır. 1 metrelik genişliğe ve 1,60 metrelik yüksekliğe sahip olan tünel, savaş sırasında şehre ilaç, silah ve gıda yardımı götürmek ve yaralıların tedavi için güvenli bölgelere ulaştırılması amacıyla kullanılmıştır.
Vrelo Bosne
Yemyeşil ağaçları, ferah yürüyüş ve bisiklet yolları, faytonları ve kafeleri ile oldukça popüler olan bu park, yoğun şehir yaşamından kaçmak, biraz huzur bulmak ve dinlenmek için oldukça tercih edilen bir noktadır.
Bu başlık Saraybosna serisinin 4. yazısıdır
- Saraybosna Seyahat Rehberi
- Saraybosna Şehir İçi Ulaşım
- Saraybosna Konaklama Bölgeleri
- Saraybosna Gezilecek Yerler
- Saraybosna Yeme-İçme Mekân Listesi
